De officiële taal van de Bondsrepubliek Duitsland is volgens de grondwet Duits op het gebied van onderwijs, cultuur, kantoorwerk en wetenschap. Het is echter onwaarschijnlijk dat een onervaren toerist op het gehoor kan bepalen welke taal in Duitsland wordt gesproken. Elk land heeft zijn eigen dialect, en vaker meerdere tegelijk. Samen met de literaire dialecten worden Laag-, Midden- en Hoogduitse dialecten gebruikt. In de straten van sommige steden wordt puur, officieel Duits praktisch niet gevonden, omdat meer dan 150 verschillende varianten van de taal wijdverbreid zijn op het grondgebied van de staat.
Een voor miljoenen
Het multinationale Duitsland telt 80 miljoen mensen. In de afgelopen decennia heeft het land actief migranten geaccepteerd, wat heeft geleid tot de opkomst van talloze groepen nationale minderheden. Niettemin spreekt 95% van de bevolking tegenwoordig literair Duits (Hochdeutsch) in Duitsland. Het is ook wijdverbreid buiten de staat, de tweede meest populaire in de Europese Unie.
De oorsprong van de Duitse taal wordt geassocieerd met het Proto-Germaans, dat zich voorheen onderscheidde van de Germaanse groep door veranderingen in fonetiek en morfologie.
Filologen geloven dat de vorming van de Hoogduitse taal, die een van de fundamenten werd voor de literaire versie, in de 17e eeuw werd voltooid, ten tijde van Goethe, Adelung en de gebroeders Grimm.
Ze schreven niet alleen in het Duits, maar stelden ook woordenboeken samen. Tot de 20e eeuw werd het gotische schrift gebruikt, Europese stijlen begonnen in de 19e eeuw te verschijnen, maar onofficieel.
In het noorden van het land vestigde Hochdeutsch zich tijdens de Reformatie als de taal van het bestuur en het onderwijs. Het verschilde zo van het lokale dialect dat het het uiteindelijk wist te verdringen. Om praktische redenen gaven steeds meer Duitsers de voorkeur aan Hochdeutsch om succesvol te studeren.
In de 21e eeuw spreekt het grootste deel van de bevolking van Noord-Duitsland niet langer het dialect van hun voorouders, en de inwoners van het centrum en het zuiden hebben hun dialecten behouden. Ze leken erg op de officiële literaire versie, dus ze konden met elkaar overweg. Voor mensen met gehoor- en spraakproblemen is er Duitse gebarentaal voor doven.
Kenmerken van alledaagse gesproken taal
De alledaagse omgangstaal van de literaire taal sluit zo dicht mogelijk aan bij alledaagse situaties, is begrijpelijk voor alle burgers zonder uitzondering, is informeel, staat vol met speciale afkortingen, uitroepen en woorden die bedoeld zijn om de communicatie te vergemakkelijken.
De alledaagse taal is geen dialect, hoewel het kan worden beïnvloed door zowel de officiële als de territoriale taal. Zo is de Beierse versie van de gesproken taal bekend. Een voorbeeld van de alledaagse informele versie van de gevestigde uitdrukking "das habe ich nicht ..." kan zo'n uitspraak "det hack ni (ch) ..." worden genoemd.
De omgangstaal wordt aangepast aan het spraaktempo, aan situaties waarin de spreker veel en sneller wil zeggen. In de regel worden alledaagse vormen heel gemakkelijk verspreid en een persoon die naar een andere stad is verhuisd, zal binnenkort alle kenmerken van de gesproken versie van de taal overnemen.
In Duitsland wonen etnische groepen die hun tradities en talen hebben behouden. De Turken bijvoorbeeld. Ze eren hun tradities en trouwen niet met Duitse vrouwen. Lees hier meer over het leven van Turken in Duitsland.
Waar vreemde woorden worden geleend en hun aanpassing aan het Duits, merken taalkundigen de opkomst op van extra taalvariaties - sociolinguïstische verschijnselen. Volgens experts bevestigen ze dat de taal zich ontwikkelt.
Tegelijkertijd krijgt een buitenlander in de meeste gevallen de kans om dit soort Duits op slechts één manier te leren - door te communiceren met mensen die in het gebied wonen.
Verdeling in dialectzones
Ingewikkelde dialecten van het Duits ontstonden onder invloed van West-Germaanse stammen, Franken, Saksen, Alemannen en Friezen. Tot nu toe is er geen classificatie waar alle filologen het mee eens zijn.
De grenzen van de verspreiding van het dialect worden aangegeven door professionals met behulp van isogloss - een speciale lijn op een taalkundige kaart.
In Duitsland verbindt de meest massieve strip Düsseldorf, Magdeburg en Frankfurt an der Oder. Het verdeelt het hele land in twee hoofddialectgebieden: in het zuidelijke deel van Duitsland spreken ze in Hoogduitse dialecten, in het noorden - in Nederduits. In Berlijn spreken ze bijvoorbeeld een dialect dat het "Berlijns accent" wordt genoemd.
Een andere lijn loopt langs de route Straatsburg - Heidelberg en Plauen en verdeelt het Hoogduitse gebied in twee kleinere zones, waaronder bijvoorbeeld Zuid-Duitse dialecten, die niet zo wijdverbreid zijn.
We mogen de dialecten die verband houden met Midden-Duitsland niet vergeten. Het Saksische dialect van het Duits is bijvoorbeeld wijdverbreid in Saksen en de aangrenzende landen (de voormalige DDR). En in de moderne gebieden van de geliquideerde BRD-Noordrijn-Westfalen - functioneren 19 verschillende dialecten tegelijk, meestal zonder zich met elkaar te vermengen.
Toepassingsgebieden voor Hochdeutsch
Duits is de dertiende taal ter wereld in termen van het aantal moedertaalsprekers en sprekers. Het wordt actief bestudeerd in Duitsland en in het buitenland. Volgens de bepalingen van de grondwet van het land wordt de literaire versie gebruikt in instellingen voor secundair en hoger onderwijs, in zakelijke documenten en de meeste media die in literair Duits worden uitgezonden. Alle examens worden in het officiële Duits afgelegd, er wordt gecommuniceerd tussen de staat en individuen, er worden aangiften ingediend en certificaten afgegeven.
Nationale eigenaardigheden van de taal buiten Duitsland
Nationale varianten van de taal zijn variëteiten van het Duits die veel voorkomen in Duitstalige landen. Ze houden rekening met lokale eigenaardigheden van woordenschat, grammatica en fonetiek, maar worden niet als literair beschouwd. Filologen identificeren opties op basis van twee factoren: de aanwezigheid van algemene regels die in de hele staat van kracht zijn, ongeacht dialectische regels, en de prevalentie in een Duitstalig land.
Volgens deze criteria identificeerden filologen uiteindelijk drie varianten van de Duitse taal:
- Bundesdeutsch in Duitsland (Hoogduits),
- variant van het Duits in Oostenrijk,
- Zwitserse Duitser.
In Liechtenstein en België zijn geen supra-dialectische nationale varianten gevormd; er worden ofwel niet-gestandaardiseerde dialecten of de officiële taal gebruikt. In Luxemburg is de Bundesdeutsch officieel.
Duitstalige landen
De buurlanden van Duitsland bleken gedeeltelijk Duitstalig te zijn. Sommigen van hen hebben, naast het Duits, hun eigen taal, anderen gebruiken hun eigen vorm van Duits.
| Land | Tongvorm: | Reden voor verspreiding |
|---|---|---|
| Duitsland | Bundesdeutsch (Hoogduits) | Historisch vaderland. |
| Oostenrijk | Oostenrijks Duits (nationaal) | Op verschillende tijdstippen maakte Oostenrijk deel uit van de staatsentiteiten waarin Duits werd gebruikt. |
| Zwitserland | Zwitserse Duitser | Het historische thuisland van de Helvetiërs (Keltische stam), maakte deel uit van enkele Duitstalige staten. |
| België | Een van de officiële talen is de Duitse literaire taal die in Duitsland wordt gebruikt. | De oostelijke kantons waren tot de achttiende eeuw onafhankelijk en werden toen een deel van Pruisen. Na de oorlog gaf Duitsland deze gebieden terug aan België als vergoeding voor de verliezen in de Tweede Wereldoorlog. |
| Liechtenstein | Duits Bundesdeutsch wordt erkend als een van de officiële talen | De verspreiding van de taal is gebaseerd op de geografische ligging - een klein vorstendom ligt tussen Oostenrijk en Zwitserland. |
| Luxemburg | De ambtenaar is de Bundesdeutsch | Vóór de onafhankelijkheid maakte het deel uit van de Duitse Bond. |
Laten we samenvatten
De rol van de Duitse taal in 2021 kan nauwelijks worden overschat; veel officiële evenementen in de wereld van politiek, sport of cultuur worden in het Duits gehouden. Historische gebeurtenissen, conflicten, bevolkingsmigratie en enkele andere factoren droegen bij aan de verspreiding van de taal. Daarnaast voeren de staatsautoriteiten een aantal maatregelen uit om de Duitse taal te beschermen tegen invasie, verdwijning en transformatie onder invloed van groepen anderstaligen. Het taalbeleid van Duitsland is de laatste jaren vooral relevant geworden in de context van actieve migratie.
